https://www.scribd.com/presentation/396358198/Ra%C4%8Dunarski-Sistem-Ina-Olovcic

Power Point pretentacija

Računarski Sistem Ina Olovcic by Amira Basic on Scribd

Pedagoški fakultet Univerziteta u Sarajevu                                

PRAKTIKUM

Predmet: Informatika i obrazovne tehnologije

Student: Ina Olovčić

Profesor: Mensura Kudumović

                                                   Sarajevo, 2018. god.

SADRŽAJ

1.     Računarski sistem.............................................................................str.br.3.

2.     Softver i hardver...............................................................................str.br.5.

3.     Podatak i informacija........................................................................str.br.7.

4.     Informacioni sistem..........................................................................str.br.9.

5.     Baza podataka.................................................................................str.br.11.

6.     Microsoft Office.............................................................................str.br.15.

7.     Microsoft Word...............................................................................str.br.18.

8.     Microsoft Excel...............................................................................str.br.22.

9.     Internet............................................................................................str.br.31.

10.                        Internet u obrazovanju...................................................................str.br.34.

11.                        Elektronsko obrazovanje...............................................................str.br.36.

12.                        Zaključak.......................................................................................str.br.39.

13.                        Literatura........................................................................................str.br.40.

RAČUNARSKI SISTEM

UVOD (INFORMATIKA):

Informatika je nauka o sistematskoj i racionalnoj obradi informacija kao nosilaca ljudskog znanja i komunikacija u tehničkom, ekonomskom i društvenom kontekstu, prvenstveno pomoću automatskih mašina. Kraće rečeno bavi se prikupljanjem, obrađivanjem, čuvanjem i prezentovanjem informacija korisniku.

 

Slika 1. Računarski sistem

Računarski sistem,  je elektronska mašina koja na osnovu programa vrši obradu ulaznih informacija (podataka ili naredbi) i kao rezultat daje izlazne podatke (rezultate).

Arhitektura računarskog sistema

• Struktura i princip rada računara.
• Vrste memorije računara.
• Procesor.
• Matična ploča.
• Magistrala.
• Ulazno-izlazni uređaji.
• Uticaj komponenti na performanse računara.

Slika 2. Područje primjene računara

Program je niz komandi, instrukcija, naredbi po kojima računar izvršava određeni zadatak.

1.1.         Podjela računarskih sistema

Računare dijelimo prema različitim klasama, a to su prema broju korisnika, prema namjeri i prema broju instrukcija i podataka.

PODJELA RAČUNARA PREMA BROJU KORISNIKA:

1.     Jednokorisnički/personalni računari

2.     Višekorisnički/mainframe based računari

PODJELA RAČUNARA PREMA NAMJERI:

1.     Računari opšte namjere (personalni računar)

2.     Računare specijalne namjere (trenažeri,računari za upravljanje mašina,..)

PODJELA RAČUNARA PREMA BROJU INSTRUKCIJA I PODATAKA:

1.     Serijske (single instruction-single date) i to su PC računari

2.     Paralelne (single instruction-multiple date) su super računari

3.     Multiple instruction, to su ultra računari

1.2.         Osnovne komponente računara:

Osnovne komponente računarskog sistema su :

a)     Hardver (hardware)

b)    Softver (software)

HARDVER :

Pojam hardver (u našem jeziku se koristi i izraz tehnička podrška) odnosi se na opremu koja predstavlja fizičku (materijalnu) realizaciju bilo kog sistema koji obavlja određene funkcije. Odnosi se, na mjerne uređaje, magnetske medijume, elektronske komponente, linije za vezu opremu. Hardver predstavlja, dakle fizičke komponente koje je potrebno instalirati i uključiti da bi računar proradio.

Slika 3. Hardver

SOFTVER:

Pojam softver odnosi se na sveukupnost instrukcija, programa i procedura koji se generiše, aktivira i koristi na raznorazne načine da bi omogućio hardveru da realizuje željene poslove. Softver se sastoji od podataka smještenih na magnetnim medijumima u elektronskim memorijama itd. Digitalni računar rješava zadatak tako što je prethodno "programiran", posebno za njega razvijenim softverom.

Slika 4. Softver

Hardver i softver udruženi čine računarski sistem. Razvoj računarskih sistema uslovljen je razvojem i hardvera i softvera.

1.3.      Struktura

Tipični računar/kompjuter sastoji se od sljedećih komponenti:

ARTIMETIČKA jedinica obezbjeđuje izvršavanje operacija (kao što su sabiranje i oduzimanje brojeva, poredenje, pomjeranje brojeva u lijevo i desno, množenje i djelenje itd.). Složenije operacije (kao npr. korjenovanje, stepenovanje, itd.) izvršavaju se kombinacijom više operacija čije se izvršavanje odvija pod kontrolom programa.

MEMORIJSKA jedinica služi da se u nju upisuju i pamte (memorišu) i podaci i instrukcije od kojih se sastoji program. Da bi se neki program mogao izvršiti mora se najpre smjestiti u memoriju računara. Isto tako i podaci koji se obraduju smeštaju se u memoriju računara. Upravljačka jedinica upravlja pojedinim koracima u obradi podataka i to na osnovu informacija sadržanih u instrukciji koju upravljačka jedinica zahvata iz memoiije računara.

UPRAVLJAČKA jedinica brine da se svaki predviđeni detalj obrade odvija na korektan način obezbeđujući sinhronizovan rad U/l jedinice, memorije i aritmetičke jedinice.

ULAZNE/IZLAZNE jedinice računara omogućavaju razmenu poruka između računara i spoljnog sveta. Naime, prije nego što se priđe izvršavanju programa potrebno je da se instrukcije od kojih se sastoji program kao i odgovarajući podaci učitaju u memoriju računara.

Poslije završetka obrade podataka neophodno je da se dobijeni rezultati saopšte korisniku. Ove operacije omogućavaju U/I jedinice.

PODATAK I INFORMACIJA

Podatak je određen zapis o nekom događaju, pojavi ili karakteristici iz okoline. Predstavlja formalizovanu reprezentaciju činjenice ili ideje pogodne za komunikaciju, interpretaciju i obradu od strane ljudi ili mašina. Prema tome, podatak doslovno označava činjenicu koja može biti u obliku broja, teksta ili slike i koja se kao takva pamti.

Informacija je skup činjenica tako obrađenih i organizovanih da predstavljaju neko obaveštenje.

Obrada podataka je proces transformisanja podataka u informacije. Da bi podatak postao informacija mora imati značenje novosti za primaoca, odnosno mora uticati na povećanje nivoa znanja primaoca. Podaci postaju informacije u momentu njihovog korišćenja.

Slika 5. Podatak i informacija (shema)

Baza podataka je organizovan i uređen skup međusobno povezanih podataka organizovan na način koji olakšava pretraživanje. Pristup i korišćenje podataka iz baze podataka omogućeno je programima koji se nazivaju sistemi za upravljanje bazama podataka. Baza podataka predstavlja osnovu svakog informacionog sistema.

Računarstvo je doslovan prevod izraza computer sciences, koji označava teorijske nauke vezane za razvoj arhitekture računarskog hardvera i softvera. Prostije rečeno računarstvo je naučna disciplina koja izučava šta i kako se može rešiti pomoću računara. Informacione nauke su šira disciplina od računarstva, mogu postojati i bez računara.

Računarska pismenost ne znači poznavanje tehničkih detalja, kako računara, tako i programskih proizvoda, nego stvarno razumevanje principa i primenu računara. Područja primene računara danas su vrlo velika. 

Najčešće je jedno područje primene povezano sa nekim drugim. Tako je, na primer, obično obrada teksta povezana sa crtežima i slikama, naučno-tehničke primene povezane sa grafičkom interpretacijom rezultata, animacije i video povezani sa zvukom itd.

INFORMACIONI SISTEM

"Informacioni sistem je sistem koji prikuplja, pohranjuje, čuva, obrađuje i isporučuje informacije važne za organizaciju i društvo, tako da budu dostupne i upotrebljive za svakog ko se želi njima koristiti, uključujući poslovodstvo, klijente, zaposlene i ostale. Informacioni sistem aktivni je društveni sistem koji se može, ali i ne mora, koristiti informacionom tehnologijom."

Informacioni sistem organizacije se može definisati i kao skup ljudi i tehničkih sredstava koji po određenoj organizaciji i metodologiji obavljaju prikupljanje, memorisanje, obradu i dostavljanje na korištenje podataka i informacija.

Takođe, informacioni sistem se može definisati i na sljedeće načine:
"Informacioni sistem je odredjeni skup metoda, postupaka i resursa, oblikovanih tako da se potpomogne postizanje nekih ciljeva." (Thierauf R.)
"Informacioni sistem je sveukupnost svih informacionih procesa u organizaciji." (Niederberger A.)

Posmatrano sa aspekta sistematskog pristupa: "Informacioni sistem predstavlja sređeni skup metoda, procesa i operacija za prikupljanje, čuvanje, obradu, prenošenje i distribuciju podataka u okviru jedne organizacije, uključujući i opremu koja se u te svrhe koristi i ljude koji se tim aktivnostima bave."
Informacioni sistem djelujući u okviru neke organizacije, omogućava joj da komunicira unutar sebe i sa svojim okruzenjem. Prema tome, uslov opstanka bilo koje ogranizacije je da raspolaže adekvatnim informacionim sistemom, u kojem su razrađeni postupci informacionih aktivnosti. U nekim ogranizacijama te postupke obavljaju ljudi, a u drugima se koristi moderna informaciona tehnologija. Iz toga proizilazi da informacioni sistem može biti manuelan ili podržan informacionom tehnologijom, odnosno kompjuterizovan.
"Informacioni sistem podržan informacionom tehnologijom je informacioni sistem koji uključuje korištenje računarske tehnologije."

Slika 6. Informacioni sistem

Na osnovu navedenog, bitno je uočiti sljedeće:
 - Pojam informacionog sistema znatno je širi u odnosi na računar i računarsku obradu podataka. To znači da informacioni sistem obuhvata i kompjuterizovane i nekompjuterizovani dio informacione djelatnosti, što upućuje na zaključak da informacioni sistem postoji i onda kada nema računarske podrške.

-          Informacioni sistem je kompleksan organizacioni sistem, a kompleksnost se odnosi i na strukturu elemenata i na strukturu veza kako u okviru sistema tako i sa okruženjem i

-          Informacioni sistem obuhvata sve informacione djelatnosti što znači da se ne može poistovjetiti sa jednom, pojedinačnom od tih djelatnosti.

Informacioni sistem treba da bude postavljen tako da:

1. Bude razumljiv svim korisnicima;
2. Jednostavan u prezentovanju informacija;
3. Pouzdan i
4. Da omogućava iskazivanje obrađenih informacija u vrlo kratkim vremenskim intervalima.

BAZA PODATAKA

Baza podataka je skup međusobno povezanih podataka, pohranjenih u vanjskoj memoriji računara koji su istovremeno dostupni raznim korisnicima i aplikacionim programima.  Sistem za upravljanje bazom podataka (Data Base Management System- DBMS) je poslužitelj (server) baze podataka. On oblikuje fizički prikaz baze u skladu s traženom logičkom strukturom i obavlja sve operacije s podacima. Podaci u bazi su logički organizovani u skladu s nekim modelom podataka.

Model podataka je skup pravila koja određuju kako može izgledati logička struktura baze i čini osnovu za koncipiranje, projektovanje i implementiranje baze. Dosadašnji DBMS-i obično su podržavali neki od sljedećih modela:

Relacioni model - Zasnovan na matematičkom pojmu relacije. I podaci i veze među podacima prikazuju se “pravougaonim” tabelama. Mrežni model - Baza je predstavljena usmjerenim grafom. Čvorovi su tipovi zapisa, a lukovi definišu veze među tipovima zapisa.

Hijerarhijski model - Specijalni slučaj mrežnog. Baza je predstavljena jednim stablom ili skupom stabala. Čvorovi su tipovi zapisa, a hijerarhijski odnos “nadređeni-podređeni” izražava veze među tipovima zapisa.

Objektni model - Inspirisan je objektno-orijentisanim programskim jezicima. Baza je skup trajno pohranjenih objekata koji se sastoje od svojih internih podataka i “metoda” (operacija) za rukovanje s tim podacima. Svaki objekt pripada nekoj klasi. Između klasa se uspostavljaju veze nasljeđivanja, agregacije, odnosno međusobnog korištenja operacija.

Slika 7. Primjer jednoga modela

Fizička nezavisnost podataka. Razdvaja se logička definicija baze od njene stvarne fizičke građe. Znači, ako se fizička građa promijeni to neće zahtijevati promjene u postojećim aplikacijama. Prekticno to znaci da se fizicki raspored i organizacija podataka mogu mijenjati, a da se pri tome ne mora mijenjati šema, podšema i programi. 

Logička nezavisnost podataka. Razdvaja se globalna logička definicija cijele baze podataka od lokalne logičke definicije za jednu aplikaciju. Znači, ako se logička definicija promijeni  to neće zahtijevati promjene u postojećim aplikacijama. Lokalna logička definicija obično se svodi na izdvajanje samo nekih elemenata iz globalne definicije, uz neke jednostavne transformacije tih elemenata.
Osnovna osobina baze podataka trenutnost pristupa
Fleksibilnost pristupa podacima. U starijim mrežnim i hijerarhijskim bazama, staze pristupanja podacima bile su unaprijed definisane a danas se zahtijeva da korisnik može slobodno upravljati podacima. Ovom zahtjevu odgovaraju jedino relacione baze.

Istovremeni pristup podacima. Baza mora omogućiti da veći broj korisnika istovremeno koristi iste podatke. Pritom ti korisnici ne smiju ometati jedan drugoga, te svaki od njih treba imati utisak da sam radi s bazom.

Integritet je stanje baze podataka u kojem su sve vrijednosti podataka korektne u smislu da oslikavaju stanje realnog svijeta i da poštuju pravila uzajamne konzistentnosti (trajnost, stabilnost).

Bezbjednost baze podataka podrazumjeva sprečavanje ili zaštitu od: 
- neovlaštenog pristupa podacima
- namjernog i neovlaštenog uništavanja ili mijenjanja podataka

Čuvanje integriteta. Nastoji se automatski sačuvati korektnost podataka, i to u situaciji kad postoje greške u aplikacijama, te konfliktne istovremene aktivnosti korisnika.

Mogućnost oporavka nakon kvara. Mora postojati pouzdana zaštita baze u slučaju kvara hardvera ili grešaka u radu sistemskog softvera.

Zaštita od neovlaštenog korištenja. Mora postojati mogućnost da se korisnicima ograniče prava korištenja baze, dakle da se svakom korisniku regulišu ovlaštenja šta on smije a šta ne smije raditi s podacima.

Zadovoljavajuća brzina pristupa. Operacije s podacima moraju se odvijati dovoljno brzo, u skladu s potrebama određene aplikacije. Na brzinu pristupa može se uticati izborom pogodnih fizičkih struktura podataka, te izborom pogodnih algoritama za pretraživanje.

Mogućnost podešavanja i kontrole. Velika baza zahtijeva stalnu brigu: praćenje performansi, mijenjanje parametara u fizičkoj građi, rutinsko pohranjivanje rezervnih kopija podataka, regulisanje ovlaštenja korisnika. 

Slika 8. Obrada podataka

ZADATAK OPERATIVNOG SISTEMA

Operativni sistem je program koji objedinjuje u skladnu celinu raznorodne djelove
računara i sakriva od korisnika one detalje funkcionisanja ovih delova koji nisu bitni za
korišćenje računara.Znači, operativni sistem ima dvostruku ulogu. S jedne strane, on upravlja
delovima od kojih se sastoji računar (procesor, I/O kontroleri, radna memorija), sa ciljem da oni budu što celishodnije upotrebljeni. S druge strane, operativni sistem stvara za krajnjeg korisnika računara pristupačno radno okruženje, tako što pretvara računar od mašine koja rukuje bitima,bajtima I blokovima u masinu koja rukuje datotekama I procesima.

MICROSOFT OFFICE

Microsoft Office se razvio iz paketa proizvoda za ličnu produktivnost u sveobuhvatniji i integrisaniji sistem. Izgrađen na poznatim alatkama koje mnogi već poznaju, Microsoft Office System uključuje programe, servere, servise i rešenja koji su dizajnirani da rade zajedno u rešavanju niza važnih poslovnih problema.
Microsoft Office System nudi osnovu za kreiranje rešenja koja će pomoći da:
- Poslovnim korisnicima ponudite bolji pristup informacijama tako da mogu steći bolji uvid i preduzmu efektnije mere.
- Poboljšaju sposobnost preduzeća da učestvuje, upravlja i reaguje na promene na tržištu
- Omogući timovima i preduzećima da brže i delotvornije sarađuju
- Poboljša individualnu produktivnost i omogući većem broju poslovnih korisnika da daju svoj doprinos u sve zahtevnijim okruženjima
Srce celog Office paketa, pa i ovog dela, čine pet programa : Word, Excell, Outlook, Access i Power Point, koji su zadržali kompatibilnost sa prethodnim verzijama i pretrpeli manje prepravke. Najviše ih ima u Outlook-u 2003, pri čemu je najznačajnija pojava filtera za neželjenu poštu ( „junk“ e-mail) i lepa funkcija podele poruka u folderima po datumima stuzanja/slanja. Microsoft Office Outlook 2003 je program sistema Microsoft Office za upravljanje ličnim informacijama i komunikaciju.

Outlook 2003 nudi objedinjeno mesto za upravljanje e-poštom, kontaktima i drugim ličnim i informacijama o timu. Ključna poboljšanja u programu Outlook 2003 kao što su novi režim za keširanje, automatsko grupisanje poruka, upravljanje neželjenom e-poštom i poboljšano čitanje novosti značajno poboljšavaju način organizacije i upravljanja informacijama kao i učinak i povezanost korisnika.

Slika 9. Microsoft

RAZVOJ MICROSOFT OFFICE OUTLOOK-A

Internet kao sredstvo komunikacije u poslovnom okruženju danas smatramo nezamenljivim, uostalom, prepoznavanje mnogih koristi takve komunikacije je i glavni uzrok za neverovatno širenje Interneta u poslednjoj dekadi prošlog veka. Ako nemate barem jednu ličnu adresu e-pošte, hendikepirani ste u odnosu na današnje prilike. Više uopšte nije neobično da vas potencijalni poslovni partner zamoli da ga ne zovete telefonom bez preke potrebe, nego da slobodno pošaljete e-poruku kad god nađete za shodno.

Microsoft se relativno kasno pozabavio problemom upravljanja poslovnim informacijama. Istina, postojala su neka mala rešenja poput programa Microsoft Mail, koji je bio deo Microsoft Office-a od 1994. godine i koji je koristio resurse na serveru mreže. Nije nepoznato da je do 1995. godine u toj firmi vladalo mišljenje da je Inernet „prolazna moda“, pa Office nije razvijan u tom pravcu. Ali, stvari su se pokazale drugačijim, pa je 1996. godine promovisan program Microsofr Outlook 97, koji je trebalo da zadovolji razne „nove“ potrebe poslovnog korisnika na polju komunikacija i organizacije posla. Bio je to na brzinu pisan program, jer je trebalo da stigne na vreme da bi postao član familije Office 97. Prilično slabe performanse i sumnjiva stabilnost programa nisu oduševile većinu korisnika, pa je Microsoft napravio Outlook 98 kao međuverziju do sledeće promocije svog poslovnog paketa. Tada je zabeležen i jedan presedan kada je reč o firmi iz Redmonda: Outlook 98 je objavljen kao besplatan program . Valjalo je što pre zaboraviti debakl prve verzije, a bila je to i dobra prilika da marketing firme promoviše novu orijentaciju za poslovne korisnike, koja je podrazumevala elektronsku komunikaciju u prvom planu.



Sledeće dve verzije Outlook-a (1999. I 2001.godine) donele su bezbroj novena, kako to i biva sa novim verzijama Microsoft Office-a, a u koje je Outlook uključen u svim varijetetima. Microsoft se u međuvremenu preorjentisao na tehnologije komunikacija, sve intenzivnije ih gurajući napred, zato je i Outlook razvijan sve intenzivnije, a njegova važnost u strukturi Office-a sve više rasla. Dobijao je mogućnost izrade namenskih obrazaca, pojavile su se “inteligentne” alatke, ostvaren je concept Digital Dashboard itd. Značajno je učvršćeno mesto Outlook-a kao klijenta za Excange Server, čime je uspostavljena prva platforma za razne oblike grupnog plana. Oni koji koriste principe integrisanih rešenja dobili su valjanu platformu za automatizovanu komunikaciju, u obliku koji samo pet godina ranije nije bio ni zamisliv.

MICROSOFT WORD

Microsoft Word je program za obradu riječi, proizvod kompanije Microsoft, sastavni je dio programskog paketa Microsoft Office.

Microsoft Word služi za pisanje i oblikovanje tekstualnih dokumenata, omogućujući primjenu različitih stilova oblikovanja. Također omogućuje dodavanje različitih objekata: tablica, slika, grafikona... Jednostavan je za korištenje, te početnici lako mogu svladati njegove osnovne funkcije, no njegovu punu funkcionalnost mogu iskoristiti samo dobri poznavatelji. Česta mu je primjena u uredima.

Osnovni format koji Microsoft Word rabi za spremanje svojih dokumenata je Wordov dokument (DOC) a datotekama dodaje ekstenziju .doc Microsoft Word može dokumente spremati i u HTML formatu, kao Wordov predložak (DOT), u Rich Text formatu (RTF), najnoviji docx ili kao obični tekst (TXT)

Slika 10. Word

Pokretanje Microsoft Worda

Program Microsoft Word možemo pokrenuti na više načina:

1.     Slijedom kliknemo na glavni izbornik Start -> Svi Programi (All Programs) -> Microsoft Office -> Microsoft Word 2007

2.     Upotrijebimo ikonu prečaca koja može biti postavljena na radnoj površini (Desktop)

3.     Pokretanjem datoteke Microsoft Worda koju možemo prepoznati po ikoni i nastavku .docx

                                      

TRAKA ALATA:

Linije sa alatima (Toolbars) – su dve ili više linija koje sadrže najčešće korišćene komande prikazane sličicama ili ikonama, koje dobijaju izgled dugmeta kada se na njih postavi kursor (pokazivač). Linije sa alatima postavljaju se i uklanjaju iz menija View naredbom Toolbars. Iznad linije menija nalazi se linija zaglavlja ili naslovna linija na kojoj se nalazi ikona i ime programa.

Klizači ili skrol trake (Scrol Bar) -nalaze se ispod i sa desne strane radne površine i služe za kretanje po dokumetnu. Statusta linija (Status bar) - nalazi se na dnu ekrana i pokazuje npr. na kojoj se stranici, u kojem redu i koloni nalazi kursor i koji je izabrani jezik za unos teksta. Tasteri za prikaz - nalaze se u levom dnu ekrana i koriste se za različite prikaze dokumenata (obični prikaz, prikaz web izgleda, ispisni i strukturni prikaz). Prozor zadataka (Task Panel) – može se aktivirati iz menija File i koristiti za obavljanje različitih zadataka (otvaranje, pretraživanje i formatiranje dokumenta). Osnovni pojmovi Strana (Page) kreira se u radnom delu ekrana unosom karaktera (slova, brojeva, znakova) sa tastature (ulazne jedinice). Format strane može biti standardnog oblika kao što je B5, A4, A3... ili nestandardnog oblika koji definiše sam korisnk (Custom Size). Strana može biti orjentisana uspravno (Portrait) ili horizontalno (Landscape). Uobičajeni standard za veličinu papira u našoj zemlji je A4 format. Margina (Margin) predstavlja prostor između ruba teksta i ivice papira (belina na stranici). Postoje četiti margine: gornja (Top), donja (Bottom), leva (Left) i desna (Right). U prostor margina se ne unosi tekst, ali se mogu unositi neke oznake (napomene, brojeve strana, ime autora i sl.) Osnovni deo teksta je pasus-paragraf (Paragraph) koji možemo poravnati po mariginama ili centrirati. Tipografija odnosno font (Font) je skup znakova sa istim vizuelnim karakteristikama. To mogu biti slova, brojevi, znaci interpunkcije i specijalni znaci. Postoji više različitih tipova fonta (Font Style): obična (Regular), iskošena (Italic), podebljana (Bold), podvučena (Uderline) kao i njihove kombinacije. Pored navedenog, fontovima možemo dodeljivati efekte (Fonts Effects) kao što su slova sa senkom. Veličina fonta (Font Size), izražava se u tačkama (Points). Jedna tačka iznosi 1/72 dela inča (1 inč=2.54 cm). Za tekst na A4 formatu obično koristimo veličinu slova 12 ili 14, dok za naslove koristimo nešto veća slova. Označavanje (selektovanje, markiranje) teksta u dokumentu koristimo kada želimo bilo kakvu promenu u dokumentu (npr. promenu veličine slova, proreda i sl.). Prvo moramo označiti deo dokumenta koji želimo menjati. Označavanje vršimo mišem ili tastaturom. Označeni deo teksta ispisan je na crnoj pozadini belim slovima.

                                                  Slika 10. Alati za rad u Wordu

Po izvršenju naredbe tekst se demarkira klikom u belinu radne površine. Označavanje teksta pomoću miša i tastarure je sledeće: Označavanje teksta pomoću miša Ceo dokument Pritisnemo i držimo taster Ctrl i kliknemo bilo gde na levu marginu Pasus (paragraf) Dvostruki klik ispred pasusa Red Kliknemo na početak reda Rečenica Pritisnemo i držimo taster Ctrl i kliknemo bilo gde u rečenicu Reč Dvostruki klik bilo gde u reč Bez ograničenja Postavimo pokazivač (kursor) na početak teksta pritisnemo i držimo levo dugme miša i vučemo preko teksta koji želimo selektovati.

Označavanje teksta pomoću tastature Ceo dokument Pritisnemo istovremeno taster Ctrl i A Bez ograničenja Pozicioniramo se na početak teksta, pritisnemo i držimo taster Shift i koristeći tastere za kretanje selektujemo željeno slovo, reč, rečenicu ili pasus. Priprema za pisanje teksta Priprema za pisanje teksta obuhvata definisanje parametara kao što su: margine, format i orjentacija strane, font (tip fonta, stil, veličina), paragraf, štampač.

Parametre možemo definisati i menjati i posle unosa teksta. Kada su u pitanju dokumenti sa mnogo strana, često je efikasnije pre početka rada podesiti pomenute parametre. Izbor veličine strane i podešavanje margina Veličina strane i margine podešava se iz menija File naredbom Page Set Up. Klikom na karticu Paper Size dobija se dijalog prozor u kome podešavamo željene parametre: veličinu strane (Paper Size) i orjentaciju papira (Portrait ili Lanscape). Veličina strane definiše se klikom na taster (▼) kojim otvaramo listu sa veličinama papira koje možemo odabrati. Klikom na kružni prekidač, aktivira se jednu od dve mogućnosti (Portrait) za orjentaciju papira (●). Izgled strane dokumenta prikazan je u dijalog prozoru pod naslovom PreView.

Slika 12. Prozor za dijalog sa karticom Page Size za podešavanje veličine i orjentacije strane

MICRSOFT EXCEL

Osnovna namjena programa za rad sa tabelama je da omoguće obradu numeričkih podataka ljudima koji se ne bave programiranjem. Naziv su dobili po tome što se podaci unose i prikazuju u vidu tabela, različite veličine i kompleksnosti. Za praktičan rad izabran je Microsoft Excel kao trenutno najbolji i najpopularniji program te vrste. Microsoft Excel je dio Microsoft Office paketa. U današnje vrijeme najveći konkurent Microsoft Office-u je OpenOffice.

Mogućnosti programa za rad sa tabelama

Moderni programi za rad sa tabelama nam osim računanja omogućavaju da unjete podatke formatiramo, izdvojimo dio podataka koji nam je bitan i prikažemo ih upotrebom različitih vrsta grafikona. Sa druge strane, od nas kao korisnika se zahtijeva da pri unosu podataka budemo sistematični i dosljedni.

Osnovni pojmovi:

Više podataka koji se nalaze jedan do drugog čini red. Kada se ti podaci napišu jedan ispod drugog, oni čine kolonu. Podatke raspoređene tako da se u presjeku bilo kog reda sa bilo kojoj kolonom nalazi tačno jedan podatak nazivamo tabelarno uređenim podacima. Presjek reda i kolone nazivamo ćelija. Uobičajeno je da prvi red sadrži objašnjenje šta predstavljaju podaci koje tabela sadrži i nazivamo ga zaglavlje ili zaglavlje tabele.

Podatke koji se mogu izračunati ne unosimo ručno, već umesto njih u tabelu upisujemo pravilo za njihovo izračunavanje. Pri radu sa Excel-om (i drugim programima za rad sa tabelama) uobičajeno je da takvo pravilo zovemo formula.

Odabirom najprikladnijeg grafikona Vaši će podatci biti jasnije prikazani. Microsoft Excel podržava velik broj grafikona koji Vam mogu pomoći da prikažete podatke. Ovaj će Vam maturski rad pokazati kako Vam čarobnjak za grafikone može pomoći da podatke pretvorite u prikladan grafički prikaz grafikonom.

Slika 12. Microsoft Excel

Izgled radnog prostora

Excel je program za rad sa tabelama koji možete da koristite da organizujete, analizujete i atraktivno prezentujete podatke kao što su izvještaji o budžetu ili prodaji. Svaka Excelova datoteka je radna sveska (workbook)  koja može da sadrži više radnih listova (worksheets). Radni list je rešetka – mreža kolona (columns), označenih slovima, i redova (rows), označenih brojevima. Slova i brojevi kolona i redova (nazvani oznake reda/kolone - labele – labels) prikazani su sivim dugmadima uzduž pri vrhu i na lijevoj strani radnog lista. Presjek kolone i reda, naziva se ćelija (cell). Svaka ćelija tabele ima adresu ćelije (cell address) koja je slovo kolone i broj reda. Ćelije mogu da sadrže tekst, brojeve ili matematićke formule.

Slika 13. Radni prostor Excel-a

1 - Naslovna linija (Title bar): sadrži ime programa (Microsoft Excel), i podrazumjevano ime (default name) datoteke (Book 1) koje treba izmjeniti kada budete snimali svoj rad.

2 – Razlićite palete alatki:

a. Linija menija (Menu bar): sadrži menije koji uključuju sve komande koje su vam potrebne za rad na vaš način kroz Excel kao što su File, Edit, View, Insert, Format, Tools, Window i Help.

b. Standardna linija – paleta alatki: sadrži uglavnom prečice (shortcuts) za komande koje mogu da se nađu u menijima koji su prethodno navedeni. Oni imaju isti oblik ikone. (New, Open, Save, Print,...itd.)

c. Linija alata za formatiranje (Formatting toolbar): uglavnom se koristi ta formatiranje teksta ( vrsta – tip/ veličina/ podvlačenje/ boja vrste slova – fonta, uvlačenje teksta  (text indentation), liste sa grafičkim oznakama nabrajanja (bulleted lists) ili numerisane liste  (numbered lists), ivičnih linija (borders) ... itd).

d. Linija alata za crtanje (Drawing toolbar) (ako se nalazi na ekranu): sadrži izvjesne komande za crtanje oblika, popunjavanje bojama ... itd).

Da bi dodali ili uklonili palete – linije alata: pritisnite desni taster miša (right click) u oblast te palete alatki, i izaberite/poništite izbor (select/deselect) liniju – paletu alatki koju želite.

3 - Trake za pomeranje sadržaja ekrana (Scroll bars): omogućavaju vam da se krećete kroz  radnu svesku.

4 – Pano (okno) zadataka (Task Pane):ovo je najnovije i visoko napredno svojstvo u Microsoft Office XP paketu. Pojavljuje se kada god startujete Excel.

Da bi prikazali ili sakrili Task Pane:

Pritisnite tasterom miša na View  Task Pane

Da bi ga zatvorili (close), pritisnite na malo 'x' ()dugme u desnom gornjem uglu.

Koji panoi zadataka su na raspolaganju u Excelu?

a. New Workbook: za otvaranje ili kreiranje novih radnih svezaka.

b. Clipboard: Prikazuje svaku stavku koju ste birali da uklonite ili kopirate

c. Search: omogućava vam da tragate za vašim radnim sveskama na vašem računaru.

d. Insert ClipArt: omogućava vam da dodate klipart likove u vaše radne listove.

1.     Standardna linija – paleta alata (Standard toolbar)

Ova paleta alata smještena je odmah ispod linije menija pri vrhu ekrana i omogućava vam da brzo pristupite komandama Excela.

Sika 14. Standardna linija

Primjedba: Ako se ne pojavljuje cijela lista, pritisnite na dugme opcija palete  koje je smješteno na kraju svake palete alata, i pritisnite na padajuću listu - 'privjezak' (tag) - 'Add or Remove Buttons'.

New –  Da bi kreirali novu radnu svesku, birajte File New  iz linije menija, ili pritisnite dugme New.

Open –  Da bi otvorili neku postojeću datoteku, pritisnite (click) FileOpen iz linije menija, ili pritisnite dugme Open.

Save –  Da bi snimili – sačuvali (save) datoteku, pritisnite na dugme save na standardnoj paleti alata.

Odaberite direktorijum (folder) u kome ćete je čuvati, i ime datoteke, a onda pritisnite  save. Ovo se radi jedino kada prvi put pokušate da snimite – sačuvate radnu svesku/datoteku. Preporučuje se da snimate svoj rad svakih dva ili tri minuta. Sve što treba da uradite je da pritisnete na dugme save , ili jednostavno idite na File  Save. Ovo će ažurirati vašu početnu datoteku.

Save as: Da bi snimili različitu kopiju ili verziju:

Pritisnite na opciju 'save as' u meniju file, i sačuvajte – snimite vaš dokument pod različitim imenom.

Slika 15. Primjena naredbe Save As.., iz File menija

Print –  Da bi štampali radni list, odaberite File Print iz linije menija, ili  pritisnite na dugme Print.

Print preview  Da bi pregledali radni list pre nego što ga štampate, odaberite File Print preview iz linije menija, ili pritisnite na dugme Print preview.

Spell check -  Da bi ispravili greške u pisanju na vašem radnom listu, koristite spell checker.

Cut, Copy, Paste,  i Format Painter – Ove akcije, opisane su u sekciji – odeljku ‘Modifikovanje radnih listova'.

Undo i Redo -  Da bi poništili poslednju akciju koju ste obavili,

pritisnite 'obrnutu strelicu ' - Undo, bilo da je to unošenje podataka u ćeliju, formatiranje ćelije, unošenje funkcije, itd. Da bi poništili undo akciju, pritisnite 'strelicu unapred' - Redo.

Insert Hyperlink -  Da bi unjeli hipervezu (hyperlink) za Web stranu na Internetu, upišite tekst u ćeliju za koju želite da bude veza - link koja može da se ‘klikne’ mišem. Onda pritisnite dugme Insert Hyperlink i unesite Web adresu za koju želite da vežete tekst, i pritisnite OK.

Autosum, Function Wizard, i Sorting Ova svojstva se detaljno diskutuju u priručniku Functions.

Zoom – 100% Da bi promjenili veličinu u kojoj se radni list pojavljuje na ekranu, odaberite različite procente u meniju Zoom.

INTERNET

Razvoj interneta kao globalne mreže ponajprije je ovisio o razvoju sredstava komuniciranja. Izumi telegrafa, telefona, radija i računala bili su tako podloga za pojavu interneta.
Internet je nastavak računalne mreže uspostavljene u Sjedinjenim Američkim Državama tijekom 1960. godine od Advanced Research Projects Agency (ARPA), koja je povezivala nekoliko računala u četiri sveučilišta u državama Kalifornija i Utah. Ta prva računalna mreža uopće, nazvana je ARPANET (ARPA NETwork). Znanstvenici su izgradili ARPANET s namjerom da to bude mreža koja će još uvijek uspješno raditi i u slučaju da dio mreže bude oštećen.

 Takav koncept bio je važan vojnim organizacijama koje su proučavale načine da održe komunikacijske mreže u funkciji i u slučaju nuklearnog rata. Bilo je to vrijeme hladnog rata, i upravo ta stalna ratna opasnost i želja da se uvijek bude ispred protivnika, donijela je svijetu mnoge proizvode i tehnološke inovacije kojih, kako smatraju neki povjesničari ne bi bilo bez Hladnog rata. Prvotno zamišljen kako bi omogućio visoku učinkovitost u komunikaciji između istraživačkih centara, sveučilišta i vladinih agencija SAD-a internet je ubrzo prerastao u internacionalnu mrežu dostupnu svima. Kako je ARPANET rastao u 1970-ima, sa sve više i više sveučilišta i institucija koji su se spajali na njega, korisnici su uvidjeli potrebu razvijanja standarda za put kojim će podaci biti prenošeni internetom.

Slika 16. Internet

Nastanak Interneta, a i računala, kao i njihov razvoj prvih godina zasluga je tehnološki najrazvijenije zemlje našeg vremena: Sjedinjenih Američkih Država. Kao i većina projekata američke vojske i vlade, nastanak Interneta obavijen je velom tajni. Nejasni su pravi, konkretni razlozi zbog kojih je američka vlada potaknula razvitak mreže. Postoje dvije verzije razloga koje su dovele do razvoja ARPANET-a (Advanced Research Projects Agency Network). Službeni razlog izgradnje ARPANET-a bilo je omogućavanje stručnjacima zaposlenim u vojno-industrijskom kompleksu diljem svijeta, istovremeno korištenje brojnih računalnih baza podataka. Neslužbeno, vojni vrh SAD-a saznao je da SSSR posjeduje dalekometne, interkontinentalne nuklearne rakete. Tim je raketama sovjetska vojska mogla uništiti bilo koju točku na svijetu. Vojni informacijski sustav bio je centraliziran i kada bi centar bio uništen, američke vojne jedinice postale bi nesposobne za obranu zemlje. Stoga se vojska odlučila na decentralizaciju, ali samo informatičku pa je 1969. godine uspostavljena vojna računalna američka mreža ARPANET.
U prvom su koraku spojena dva računala na Sveučilištima UCLA i Berkley u Los Angelesu, da bi ih krajem 1969. u ARPANET-u bilo čak 4, od kojih jedno u vlasništvu Ministarstva obrane SAD-a. Broj povezanih računala ubrzano raste, a 1971. godine priključena je i mreža ALOHANET udaljenog i izoliranog Sveučilišta Hawaii.
1983. godine vojska se odvojila od ARPANET-a i osnovala svoju mrežu MILNET, iz straha da će sve veći broj umreženih korisnika ugroziti nacionalnu sigurnost. Usporedno s tim dvjema mrežama razvija se i mreža Nacionalne fondacije za znanost NSFNET koja je 1988. povezana s ARPANET-om u čvoru Sveučilišta Carnagie-Mellon. Od tada se na mrežni sustav velikom brzinom priključuju nove mreže pa se naziv Internet počinje koristiti kao sinonim za taj mrežni konglomerat. Gledajući najraniju povijest Interneta čini se da je više nastao spontano nego planski.

Internet u obrazovanju

U veoma kratkom vremenskom periodu Internet je zauzeo jednu od najznačajnih mesta u oblasti čuvanja, pretraživanja i korišćenja različitih informacija. Razvoj tehnike i tehnologije uticali su i na promene u načinu rada predškolskih ustanova, u vaspitno-obrazovnim sadržajima i odnosu vaspitača i deteta. Sve kvalitetnija primena kompjuterske tehnologije u nastavidovodi do razvoja učenja na daljinu.

Vrste učenja na daljinu dele se na nekoliko grupa: dopisni kursevi, kursevi preko radio ili TV programa, Telekonferencije i videokonferencije, korišćenje računara, internet i WWW.

Pomoću svog jezika, simbolima i vizuelnim znacima, upravljanjem, računar predstavlja sponu između fizičkog iskustva koje dete stiče u interakciji sa okolinom i simboličkog značenja kao rezultata prerade već stečenog iskustva. Omogućuje učenje putem istraživanja i otkrivanja, razvija: sistematičnost, samostalnost, kreativnost, preciznost, strpljivost i utiče na obogaćivanje socijalne interakcije.

Slika 17. Djeca za računarom

Zbog mnogobrojnih prednosti korišćenja računara, poslednjih godinasve se veća pažnja poklanja edukaciji budućih vaspitača u pravcu uvođenja informacionih tehnologija u obrazovni sistem.

1. Internet u obrazovanju
Zahtevi modernog doba i razvoj informacione tehnologije zahtevaju promene u čitavom društvu, pa tako i u procesu nastave. Jedan od najvećih iskoraka u promeni klasičnog obrazovnog procesa je upravo elektronsko učenje na daljinu tj. korišćenje Interneta za sticanje znanja, kako osnovnog obrazovanja kod novih generacija naviknutih na interaktivnost koju pružaju kompjuteri i mobilni smart uređaji, tako i kod onih koji su prepoznali prednosti ovakvog sistema za dalje usavršavanje.

Korišćenjem Interneta kod učenika se postepeno razvijaju sposobnosti komunikacije, pronalaženje informacija, kritičkog mišljenja i doživotnog učenja. U procesu iskorišćavanja mogućnosti koje daje Internet učenih shvata da cilj učenja nije prvenstveno da sve zna, već da izgradi sposobnost učenja kako se uči i motivaciju da uči iz unutrašnjih potreba.

Upotreba informacione tehnologije može poboljšati učenje svih učenika, kako onih sa slabijim sposobnostima, tako onih sa nadprosečnim sposobnostima. Upotreba različitih medija u nastavi može informaciju učenicima da učini mnogo privlačnojom. Jedna od osnovnih karakteristika savremene nastave u kojoj se upotrebljava informaciona tehnologija jeste mogućnost aktivacije učenika i njihove samostalnosti u radu. Informaciona tehnologija omogućava učeniku da koristi veći broj izvora informacija i da samostalno istražuju i testiraju svoje hipoteze. Učenici više nisu objekti u nastavi, sada su misaono aktivni i učestvuju u svom obrazovanju.

Savremena informaciona tehnologija i njeno postepeno uvođenje u nastavni proces postiskuje tredicionalni način rada u kome su nastavnik i udžbenik jedini izvori informacija. Ovim se znatno menja uloga nastavnika u nastavnom procesu. Nastavnik postaje organizator, savetnik, evaluator. Promena uloge nastavnika zahteva od njega nova znanja i sposobnosti u oblasti korišćenja novih tehnologija, a sve u cilju podizanja kvaliteta nastave.

Elektronsko učenje

E-učenje je široki pojam koji podrazumijeva korištenje informacijskih tehnologija u obrazovanju.
Elektroničko učenje (e-učenje ili engl. e-learning) danas sve češće susrećemo u praktičnoj primjeni. Osim osnovne upotrebe multimedije i interneta u sklopu svakodnevnog formalnog obrazovanja, danas se putem sustava e-učenja omogućava i organizacija konferencija, kao i tzv. E-learning akademije, online obrazovanja zaposlenika u nekim tvrtkama te različiti komercijalni tečajevi.
Današnje doba modernih tehnologija i globalizacije donosi brze promjene u svim aspektima ljudskog života. Svakim danom stvaraju se nove informacije, a opći razvoj kontinuirano zahtijeva nova znanja i vještine. Javlja se potreba za što bržim, pravovremenim obrazovanjem, koje će istovremeno biti otvoreno, široko dostupno.
"Početak obrazovanja na daljinu na sveučilišnoj razini dogodio se u SAD-u krajem 19. stoljeća, kad je pokrenuto više inicijativa za obrazovanje putem dopisnih studija. Već početkom 20. stoljeća pozornost je usmjerena kreiranju novih pedagoških modela za dopisne studije, kao i standardima kvalitete za njihovo provođenje. Računalna tehnologija omogućila je interaktivno poučavanje u obrazovanju na daljinu koje je vođeno posebno dizajniranim obrazovnim softverom (engl. courseware), a prvi takvi sustavi pojavili su se približno 1960. godine. Poseban napredak u korištenju računala za obrazovanje omogućila je tehnologija multimedijalnog CD-ROM-a, a svojevrsna tehnološka i pedagoška revolucija u obrazovanju na daljinu nastupila je s razvojem World Wide Weba."

Slika 18. Elektronsko učenje

Prednosti i nedostaci e-učenja

• Prednosti

E-learning omogućuje korisnicima kvalitetno sudjelovanje u nastavi i kada je to zbog udaljenosti, rasporeda i sličnih okolnosti nemoguće. Široka dostupnost omogućuje i istovremeno sudjelovanje velikog broja korisnika.
edukacija je efikasna, dakle uz minimalno utrošeno vrijeme postiže se maksimalni učinak, edukacija je efektivna troškovi se moraju smanjiti i do 40%, a vrijeme izobrazbe i do 60% u donosu na klasičnu nastavu razina znanja nakon edukacije mora biti veća ili barem jednaka alternativnom klasičnom učenju u učionici.

• Nedostaci

E-learning zahtijeva od korisnika određena znanja i vještine kako bi se mogli njime koristiti. Bez određene računalne pismenosti, gradivo integrirano u sklopu elektroničkog sustava učenja postaje potpuno beskorisno.
Ni najkvalitetnija oprema na kojoj se izvodi e-learning nije stopostotno pouzdana. Čak ni kada mogući tehnički problemi ne dovedu do prekida u izvođenju e-nastave, svakako će doprinijeti padu koncentracije korisnika, a samim time i padu kvalitete e-learninga.
Omogućavanjem samostalnijeg određivanja načina i vremena učenja, e-learning svojim učenicima donosi i veću odgovornost. U određenim oblicima e-learning oni se tako sami moraju motivirati, individualno procjenjivati potrebu za učenjem, što može dovesti do upitnih rezultata i objektivno slabog napretka u procesu učenja.
Sustav zahtijeva određenu tehničku podršku, koja je skupa, i stalan razvoj u skladu s razvojem tehnologije kojom se koristi.

Zaključak

Primjena multimedije u nastavi  omogućuje svestranost učenika i bolje usvajanje gradiva, ostvarivanje suradnje s drugim obrazovnim institucijama u cilju poboljšanja kvalitete nastave i otvaranja mogućnosti učenicima za samoostvarenje. konstantno se educirati kroz radni vijek te time omogućiti i sebi i učenicima bolju informiranost i napredak

Literatura

http://alas.matf.bg.ac.rs/~ml07068/informatika/index.php?content=osnovi-informatike&id=1

https://sonjavlanik.wordpress.com/i-razred/nova-stranica/

https://racunalotj.weebly.com/hardver.html

http://www.znanje.org/knjige/computer/access/access_01/POJAM%20INFORMACIONOG%20SISTEMA.htm